A jeśli to błąd kardynalny? Co robić?

Uczniowie uczą się tak pisać o literaturze, aby maksymalnie ograniczyć ryzyko popełnienia błędu kardynalnego. Unikają używania nazw własnych, szczególnie imion i nazwisk bohaterów, gdyż łatwo wtedy o pomyłkę.

Przypomnę, że „kardynałem” jest błąd główny, który uprawnia egzaminatora do zdyskwalifikowania wypracowania, czyli wyzerowania. Nie przyznaje się wtedy punktów w pozostałych częściach, czyli za kompetencje literackie i kulturowe, za kompozycję, za umiejętności językowe ani za poprawność zapisu. Maturzysta nie spełnił wymogów formalnych, tj. popełnił błąd kardynalny, dlatego za całą pracą otrzymuje zero. Rzadko się to zdarza, ale ryzyko jest.

Maturzyści bardzo boją się błędu kardynalnego, dlatego prawie nie używają imion i nazwisk bohaterów, nie podają nazw miejscowości ani żadnych szczegółów z lektury obowiązkowej. Nawet się tego nie uczą, aby nie mieć pokusy posłużenia się nazwami własnymi w wypracowaniu. Nie używaliby też imion i nazwisk autorów oraz tytułów dzieł, ale te informacje mają w arkuszu. Dzięki Bogu!

Kiedy na lekcji prosiłem, żeby podali imię przyjaciela Makbeta (Banko), imię zamordowanego króla Szkocji (Dunkan), nazwisko lorda, którego rodzinę kazał Makbet wymordować (Macduff) itd., uczniowie prosili, abym nie zmuszał ich, gdyż na maturze wszystko im się pomiesza i popełnią błąd kardynalny. Chcą zapamiętać tylko nazwisko Makbet, a resztę postaci określać opisowo, np. lord, który zdradził Makbeta, przyjaciel Makbeta, zabity przez Makbeta król Szkocji itd.

Pisanie o literaturze przez maturzystów zamienia się w parodię wiedzy i umiejętności. Głównym celem argumentacji jest robienie uników, takie pisanie, aby egzaminator nie miał się do czego przyczepić, żeby nie znalazł w pracy błędu głównego. Wychodzą z tego argumentacyjne potworki. Dlatego należy uwolnić uczniów od ryzyka błędu kardynalnego. Niech żaden błąd, choćby najstraszniejszy, nie dyskwalifikuje pracy. CKE powinna zlikwidować kategorię błędu kardynalnego i to natychmiast.

Więcej o błędzie kardynalnym tutaj.