Nowe programy, nowe lektury
Część wakacji nauczyciele przeznaczają na opracowanie programów nauczania. W tym roku nie ma sensu specjalnie się przykładać, ponieważ MEN szykuje nową podstawę programową. Cokolwiek zrobimy, i tak trafi do kosza.
Na szczęście zmiany nie wejdą nagle, a wszystko dzięki temu, że Anna Zalewska jest – jak sama powiedziała – przeciwniczką terapii szokowej (info tutaj). Prędzej czy później szok jednak nastąpi. A wszystko przez zakres zmian. Za rok możemy nie poznać szkoły. Będzie nowy kanon lektur, nowe treści nauczania. Podobno z obecnej podstawy ma nie pozostać kamień na kamieniu. Najbardziej zmieni się nauczanie języka polskiego, historii, wiedzy o społeczeństwie. Inne przedmioty może mniej totalnie, ale też zostaną odmienione.
Nie jestem przeciwnikiem odświeżania kanonu lektur. W każdej zmianie trzeba jednak znać umiar. Coś trzeba zostawić, aby nie została przerwana więź międzypokoleniowa. Muszą istnieć wspólne lektury, które się czyta bez względu na panujący ustrój, obóz, który trzyma władzę, i wartości, jakie aktualnie panują. Podstawa kanonu powinna być nie do ruszenia.
Obawiam się jednak, że pewnych pisarzy nawet Nobel nie uratuje. Wiedząc, co się święci, postanowiłem w tym roku dać na lekcjach szczególne fory m.in. Gombrowiczowi (gej), Miłoszowi (zdrajca) i Schulzowi (Żyd). Później mogę już nie mieć takiej swobody w doborze autorów. Innymi artystami nie będę się tutaj chwalił, bo zostałbym zakuty w kajdany już dziś.
Komentarze
Każda zmienia, nieważne czy na lepsze czy na gorsze, jest pożądana i dobra.
To chyba duch naszych czasów. Brexit, PiSdzielizm, Trump?, …
Zapewne Miłosza i Szymborską (dżender-kobieta!) zastąpią Rymkiewicz z Wolskim, Shulza Dmowski, a Gombrowicza niejaki Ziemkiewicz.
Jak długo można jednak tombakiem zastępować złoto?
Jednym z większych osiągnięć rewolucji ala PIS będzie łatwy dobór lektur i podręczników. Wydaje się ,że na sto procent można wpisać jako lekturę obowiązkową „Porozumienie przeciw monowładzy. Z dziejów PC” . Ile tu możliwości ,ile tematów do kartkówek, pytań maturalnych itp.
Widzę, że zbliża się Pan do objawienia.
Ale pozwolę sobie na uwagę. Zdanie „W każdej zmianie trzeba jednak znać umiar.” wydaje się być nieprawdziwe, w świetle objawienia. Rewolucja to właśnie dokładne zerwanie więzi międzypokoleniowej. Jeszcze by sobie jacyś tam przypomnieli, jak było w innych czasach, kiedy to nauczyciele sami decydowali o czymkolwiek. A tu mają decydować polityczni kuratorzy a Pan i reszta mają być po prostu wdzięczni, za to, co z łaski pańskiej i za to, że w ogóle dostali szansę żyć na państwowym chlebie.
Można by moje uwagi uważać za zdanie szaleńca, ale kto w PL nie uważa, że obywatel jest własnością państwa i ma być mu wdzięczny, oddany i wierny? Nie wszyscy przypadkiem? Czy nie w tym duchu uczyli Państwo i wychowywali. To macie żniwa. I tak to wszyscy prawie (z 80%) macie udział w tej rewolucji. Ja NIE! Ja się z tej narodowej onanii wypisuję. A te 80% to i tak licząc optymistycznie bo w lepszych czasach w wyborach głos „za” oddawało 97% i niech mi nikt nie twierdzi, że byli do tego zmuszani. Tak jak i dzisiaj do głosowania na prezesa.
Dla jasności dyskusji:
52 lektury, które maturzysta AD 2016, znać musi:
Poziom podstawowy
1. Literatura polska
Bogurodzica w kontekście poezji średniowiecznej
Jan Kochanowski – fraszki, pieśni i treny (wybór)
Jan Andrzej Morsztyn – wybór wierszy
Daniel Naborowski – wybór wierszy
Wacław Potocki – wybór wierszy
Ignacy Krasicki – bajki, satyry (wybór), Hymn do miłości ojczyzny
Adam Mickiewicz Romantyczność
Adam Mickiewicz Pan Tadeusz
Adam Mickiewicz Dziady cz. III
Juliusz Słowacki Kordian: akt I, akt II, akt III sc. 5 i 6
Zygmunt Krasiński Nie-Boska komedia: część I, część III (scena w obozie rewolucji), część IV (scena w obozie arystokracji i scena finałowa)
Adam Mickiewicz – wybór wierszy
Juliusz Słowacki – wybór wierszy
Cyprian Kamil Norwid – wybór wierszy
Bolesław Prus Lalka
Eliza Orzeszkowa Nad Niemnem – fragmenty z tomu III: rozmowa Andrzejowej Korczyńskiej z synem, rozmowa Benedykta Korczyńskiego z synem
Eliza Orzeszkowa Gloria victis
Maria Konopnicka Mendel Gdański
Bolesław Prus Kamizelka
Henryk Sienkiewicz Potop
Kazimierz Przerwa-Tetmajer – wybór wierszy
Jan Kasprowicz – wybór wierszy
Leopold Staff – wybór wierszy z różnych epok
Stanisław Wyspiański Wesele
Władysław Stanisław Reymont Chłopi (t. I)
Stefan Żeromski Ludzie bezdomni
Stefan Żeromski Przedwiośnie
Witold Gombrowicz Ferdydurke – rozdz. II, III, VI, VII, VIII, IX, X, XII, XIV
Zofia Nałkowska Granica
Tadeusz Borowski Pożegnanie z Marią (Pożegnanie z Marią, U nas, w Auschwitzu …, Proszę państwa do gazu, Bitwa pod Grunwaldem)
Gustaw Herling-Grudziński Inny świat
Bolesław Leśmian – wybór wierszy
Julian Tuwim – wybór wierszy
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – wybór wierszy
Czesław Miłosz – wybór wierszy
Krzysztof Kamil Baczyński – wybór wierszy
Tadeusz Różewicz – wybór wierszy
Zbigniew Herbert – wybór wierszy
Miron Białoszewski – wybór wierszy
Wisława Szymborska – wybór wierszy
Stanisław Barańczak – wybór wierszy
Jan Twardowski – wybór wierszy
Sławomir Mrożek Tango
Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem
Uwaga: wymagana jest także znajomość kontekstów biblijnych, antycznych i innych.
2. Literatura powszechna
Sofokles Król Edyp
Horacy – wybór pieśni
William Szekspir Makbet
Molier Świętoszek
Jan Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera
Fiodor Dostojewski Zbrodnia i kara
Joseph Conrad Jądro ciemności
Albert Camus Dżuma
Na poziomie rozszerzonym obowiązują te same lektury, co na poziomie podstawowym, a ponadto:
1. Literatura polska
Jan Kochanowski Treny
Juliusz Słowacki Kordian
Witold Gombrowicz Trans-Atlantyk
Maria Kuncewiczowa Cudzoziemka
Stanisław Ignacy Witkiewicz Szewcy
2. Literatura powszechna
Dante Boska Komedia – fragmenty Piekła
Jan Wolfgang Goethe Faust – część I: fragmenty sceny w pracowni (rozmyślania Fausta o sobie i swoim życiu, rozmowa z Mefistofelesem)
Franz Kafka Proces
Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata
Uwaga: tematy na poziomie rozszerzonym będą zobowiązywać do analizy i interpretacji utworów spoza wyżej wymienionych, ale utrzymanych w znanej uczniom poetyce lub konwencji.
Jeśli wyrzucą „Szewców” to znaczy, że się coraz bardziej boją.
Nie mówi się Żyd tylko Kubańczyk.
Do tej pory, tj. za czasów zdrajców z peło obsadzających ambasady potomkami żydokomuny wzorowaliśmy się na Żydach.
Wiceminister Spraw Zagranicznych RP Jan Dziedziczak rewolucyjnie zapoczątkował nowy zwyczaj wzorowania się Polonii amerykańskiej na Kubańczykach, a ściślej na emigrantach z Kuby.
**http://www.magazynpolonia.com/artykul/polonia-usa,wystapienie-wiceministra-spraw-zagranicznych-rp-jana-dziedziczaka-oraz-konferencja-prasowa-w-muzeum-polskim-w-ameryce-chicago-piatek-5-lutego-2016,56d671170a73c
Gombrowiczowi (gej)??? Mistrz się przewraca w grobie. Biseksualista Panie redaktorze, biseksualista.
berberyna,
Zaczynam doceniać mojego polonistę (acz nie jestem tzw. humanistą) .
– dlaczego w kanonie podstawowym jest tak dużo poezji, skoro poezja jest trudniejsza od prozy?
– dlaczego w obu kanonach jest tak mało literatury światowej?
– dlaczego kanon rozszerzony w tak niewielkim stopniu rozszerza kanon podstawowy? Rzekłbym, że to całe rozszerzenie to kpina.
– dlaczego w kanonie praktycznie brakuje literatury współczesnej? Czy w szkołach w ogóle się takowej nie czyta, czy to tylko chęć uniknięcia sporów o to, kto z żyjących zasługuje?
„Świętoszek” w pierwszej kolejności na listę ksiąg zakazanych!;-)
Co za niedopatrzenie ze strony milosciwie nam panujących….
„Tango” – równie niebezpieczna lektura, mariaż władzy z Edkiem dostrzegalny dla każdego myślącego ucznia…
@berberyna
Masz listę sprzed najnowszej reformy, ta obowiązywała do „starej-nowej” matury, czyli do roku szkolnego 2014/2015.
Wiele tekstów, które zaliczasz do obowiązkowych to dzisiaj lektury uzupełniające.
można by dorzucić do kanonu wczesne pisarstwo pana Ziemkiewicza – tak aby dzieci mogły na przykładach poznać, co to grafomania.
@nick21
Prosisz, masz…
2016
Poziom podstawowy
Sofokles „Antygona” lub „Król Edyp” (wersja literacka lub spektakl teatralny)
„Bogurodzica”, „Lament świętokrzyski”
William Szekspir „Makbet” lub „Hamlet”
Jan Kochanowski – wybrane pieśni, treny, psalmy
Mikołaj Sęp Szarzyński – wybrane sonety
Adam Mickiewicz – wybrane sonety i inne wiersze (w tym „Romantyczność), „Dziady” cz. III, Pan Tadeusz
Juliusz Słowacki – wybrane wiersze
Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff – wybrane wiersze
Cyprian Norwid – wybrane wiersze
Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Konstanty Ildefons Gałczyński – wybrane wiersze
Bolesław Prus „Lalka”
Fiodor Dostojewski „Zbrodnia i kara” lub „Łagodna”
Joseph Conrad „Jądro ciemności”
Stanisław Wyspiański „Wesele”
Władysław Reymont „Chłopi” (tom I Jesień)
Stefan Żeromski – wybrany utwór („Ludzie bezdomni”, „Wierna rzeka”, „Echa leśne” lub „Przedwiośnie”)
Jarosław Iwaszkiewicz – wybrane opowiadanie
Bruno Schulz – wybrane opowiadanie
Tadeusz Borowski – wybrane opowiadanie
Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, Ewa Lipska, Adam Zagajewski, Stanisław Barańczak – wybrane wiersze
Miron Białoszewski – wybrane utwory
wybrany dramat dwudziestowieczny z literatury polskiej (np. Stanisława Ignacego Witkiewicza, Sławomira Mrożka lub Tadeusza Różewicza)
– wybrana powieść polska z XX lub XXI w. (np. „Granica” Zofii Nałkowskiej, „Solaris” Stanisława Lema, „Cudzoziemka” Marii Kuncewiczowej)
– wybrana powieść światowa z XX lub XXI w. (np. „Proces” Franza Kafki, „Dżuma” Alberta Camusa, „Imię róży” Umberto Eco)
Poziom rozszerzony – jak na poziomie podstawowym, a ponadto:
Horacy – wybrane liryki
Jan Kochanowski „Treny” (jako cykl poetycki), poezja barokowa (np. Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn)
– wybrany wiersz z romantycznej poezji europejskiej
Juliusz Słowacki „Kordian” lub „Fantazy”
Zygmunt Krasiński „Nie-Boska Komedia”, realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (np. „Ojciec Goriot” Honoriusza Balzaka, „Nana” Emila Zoli, „Pani Bovary” Gustawa Flauberta)
Stanisław Ignacy Witkiewicz „Szewcy”
Gustaw Herling-Grudziński – wybrane opowiadanie
Michaił Bułhakow „Mistrz i Małgorzata”
– wybrana powieść lub zbiór opowiadań z XX lub XXI w. (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Marii Kuncewiczowej, Stanisława Lema, Jerzego Pilcha, Olgi Tokarczuk)
– wybrana powieść (lub zbiory opowiadań) dwudziestowiecznych autorów z literatury światowej (np. Franza Kafki, Vladimira Nabokova, Alberta Camusa, Guntera Grassa, Umberto Eco, Johna Steinbecka)
– wybrane wiersze dwudziestowiecznych poetów polskich (innych niż na poziomie podstawowym)
Dodatkowe utwory
Poziom podstawowy
– wybór mitów
„Dzieje Tristana i Izoldy”
Miguel de Cervantes „Don Kichot”
Jan Chryzostom Pasek „Pamiętniki”
Ignacy Krasicki – wybrana satyra lub „Monachomachia”
Adam Mickiewicz „Dziady” część IV
Juliusz Słowacki „Kordian”
Witold Gombrowicz „Ferdydurke”
Irit Amiel – wybrane opowiadanie z tomu „Osmaleni” lub Hanna Krall „Zdążyć przed Panem Bogiem”
Gustaw Herling-Grudziński „Inny świat”
Ryszard Kapuściński „Podróże z Herodotem”
Biblia (wybrane psalmy, fragmenty: Pieśń nad Pieśniami, Księga Hioba, Apokalipsa św. Jana)
Poziom rozszerzony
– wybrany esej Mieczysława Jastruna lub Zygmunta Kubiaka poświęcony kulturze antycznej
Zbigniew Herbert – wybrany esej
Dante Alighieri „Boska komedia”
Czesław Miłosz – wybrany esej
– dziennik (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Witolda Gombrowicza)
– inny esej autora polskiego (np. Kazimierza Wyki, Jana Błońskiego, Leszka Kołakowskiego, ks. Józefa Tischnera)
– wybrany reportaż autora polskiego (np. Ryszarda Kapuścińskiego, Hanny Krall, Henryka Grynberga)
Jan Paweł II „Tryptyk Rzymski”
Johann Wolfgang Goethe „Faust”
Biblia (fragmenty Starego i Nowego Testamentu jako konteksty interpretacyjne dla lektury dzieł z innych epok)
Poza tym w podstawie programowej znalazły się również wybrane filmy z twórczości polskich oraz zagranicznych reżyserów.
@berberyna
Dziękuję, znam tę listę, chodziło mi raczej o to, że teksty, które umieszczasz, również na drugiej liście, to w większości lektury uzupełniające. Ścisły kanon został mocno zawężony w nowej podstawie. Nie uwzględniasz w tym spisie np. „Zemsty” Fredry, która jest w tej chwili w ścisłym kanonie i, pomimo tego że omawiana jest w gimnazjum, obowiązuje maturzystów.
Nie zdziwię się, kiedy wyrzucą „Lalkę”, o „Pożegnaniu z Marią” i „Innym świecie ” nawet nie wspomnę.
@nick21
Uzupełniam, bo warto dbać o precyzję:
Uwaga – na egzaminie maturalnym od 2015 obowiązują także lektury z gimnazjum:
Jan Kochanowski – wybrane fraszki, Treny: V, VII, VIII
Ignacy Krasicki – wybrane bajki
Aleksander Fredro – Zemsta
Adam Mickiewicz – Dziady cz. II
Henryk Sienkiewicz – wybrana powieść historyczna (np. Quo Vadis, Krzyżacy, Potop)
Wiele zależy od nauczyciela-polonisty, co uczniom do lektury umiejętnie poleci – obowiązkowo, nadobowiązkowo, ze specjalnym wskazaniem etc.
Póki nie ma ministerialnego rejestru ksiąg bezwzględnie zakazanych (a być może…) to jeszcze nie jest źle.
Korzystając z okazji polecam forumowiczom odnowienie lektury „Szewców” Witkacego z niezapomnianym prokuratorem.
„Prokurator Robert Scurvy — twarz szeroka, zrobiona jakby z czerwonego salcesonu,
w którym tkwią inkrustowane, błękitne jak guziki od majtek oczy. Szczęki szerokie
— pogryzłyby na proszek (zdawałoby się) kawałek granitu. Strój żakietowy,
melonik. Laska ze złotą gałką (très démodé). Biały halsztuk zawinięty i ogromna
w nim perła”.
(…)
SAJETAN
Nie będę cichoł — te, fajer! Hej! Hej! Hej! Hej! Hej! Syn przystał do tych tak zwanych wstrętnie „Dziarskich Chłopców”. Niby organizacja takich, co chcieliby wszystko od razu; oni chcą zużyć inteligencję, chcą nikogo nie mordować, chyba że już nie można inaczej. Hej!
SCURVY
Jakże byście to chcieli: nie mordować, „chyba że już nie można”. Nigdy nie można, zawsze trzeba — tak to jest. Hehe.
(…)